Jak sprawdzić tranzystor

Sprawdzanie tranzystorów należy wykonywać dość często. Nawet jeśli masz w rękach celowo nowy, który nigdy nie został przylutowany tranzystor, a następnie przed zainstalowaniem obwodu lepiej sprawdzić to samo. Często zdarza się, że tranzystory zakupione na rynku radiowym okazują się bezwartościowe i nie mają ani jednego egzemplarza, ale całą partię 50-100. Najczęściej dzieje się tak w przypadku mocnych tranzystorów produkcji krajowej, rzadziej w przypadku importowanych.

Czasami w opisach konstrukcyjnych podane są pewne wymagania dotyczące tranzystorów, na przykład zalecane przełożenie przekładni. Do tych celów istnieją różne testery tranzystorowe, o dość skomplikowanej konstrukcji i mierzące prawie wszystkie parametry podane w instrukcjach. Ale częściej konieczne jest sprawdzanie tranzystorów na zasadzie „dobry, zły”. Właśnie takie metody weryfikacji zostaną omówione w tym artykule.

Często w domowym laboratorium znajdują się tranzystory, które są dostępne, po uzyskaniu ze starych płyt. W takim przypadku wymagana jest stuprocentowa „kontrola wejściowa”: o wiele łatwiej jest natychmiast ustalić nieużywalny tranzystor niż wtedy, gdy szuka się go w stanie bezczynności.

Chociaż wielu autorów współczesnych książek i artykułów zdecydowanie odradza korzystanie z części nieznanego pochodzenia, dość często zalecenie to musi zostać naruszone. W końcu nie zawsze można iść do sklepu i kupić niezbędną część. W związku z takimi okolicznościami należy sprawdzić każdy tranzystor, rezystor, kondensator lub diodę. Następnie skupimy się głównie na testowaniu tranzystorów.

Tranzystory amatorskie są zwykle testowane. multimetr cyfrowy lub stary analogowy avometr.

Sprawdzanie tranzystorów za pomocą multimetru

Większość współczesnych szynek zna uniwersalne urządzenie o nazwie multimetr. Za jego pomocą można mierzyć napięcia stałe i przemienne oraz prądy, a także rezystancję przewodów na prąd stały. Jedna z granic pomiaru rezystancji jest przeznaczona dla „ciągłości” półprzewodników. Z reguły symbol diody i głośnika dźwiękowego jest rysowany w pobliżu przełącznika w tej pozycji.

Przed sprawdzeniem tranzystorów lub diod upewnij się, że samo urządzenie jest w dobrym stanie. Przede wszystkim spójrz na wskaźnik baterii, w razie potrzeby natychmiast wymień baterię. Gdy multimetr jest włączony w trybie „dzwonienia” półprzewodników, na ekranie wskaźnika powinna pojawić się jednostka w wysokiej kolejności.

Następnie sprawdź zdrowie sondy instrumentów, po co je łączyć: na wskaźniku pojawią się zera i rozlegnie się sygnał dźwiękowy. Nie jest to próżne ostrzeżenie, ponieważ zerwanie drutu w chińskich sondach jest dość powszechne i nie należy o tym zapominać.

Dla amatorów radiowych i inżynierów zawodowych - inżynierów elektronicznych starszej generacji taki gest (sondy testujące) jest wykonywany automatycznie, ponieważ przy użyciu testera wskaźnikowego za każdym razem, gdy przełączasz się w tryb pomiaru rezystancji, musisz ustawić strzałkę na podziałkę zerową.

Po wykonaniu tych kontroli można rozpocząć testowanie półprzewodników, - diod i tranzystorów. Zwróć uwagę na biegunowość napięcia na sondach. Biegun ujemny znajduje się na gnieździe oznaczonym „COM” (wspólny), na gnieździe oznaczonym VΩmA jest dodatni. Aby nie zapomnieć o tym podczas pomiaru, włóż czerwoną sondę do tego gniazda.

Rysunek 1. Multimetr

Ta uwaga nie jest tak bezczynna, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.Faktem jest, że w przypadku avometrów wskaźnikowych (AmpereVoltOmmeter) w trybie pomiaru rezystancji dodatni biegun napięcia pomiarowego znajduje się na gnieździe oznaczonym „minus” lub „wspólny”, dokładnie odwrotnie, w porównaniu do multimetru cyfrowego. Chociaż multimetry cyfrowe są obecnie używane coraz częściej, testery wskaźników są nadal w użyciu, a w niektórych przypadkach zapewniają bardziej wiarygodne wyniki. Zostanie to omówione poniżej.

Rysunek 2. Czujnik zegarowy

Co multimetr pokazuje w trybie „wybierania numeru”

Test diod

Najprostszym elementem półprzewodnikowym jest diodaktóry zawiera tylko jedno złącze P-N. Główną właściwością diody jest jednostronne przewodnictwo. Dlatego jeśli biegun dodatni multimetru (czerwona sonda) jest podłączony do anody diody, wówczas na wskaźniku pojawią się liczby wskazujące napięcie przewodzenia na złączu P-N w miliwoltach.

Rycina 3

W przypadku diod krzemowych będzie to rzędu 650–800 mV, a w przypadku diod germanowych 180–300, jak pokazano na rysunkach 4 i 5. Zatem, zgodnie z odczytami urządzenia, możliwe jest określenie materiału półprzewodnikowego, z którego wykonana jest dioda. Należy zauważyć, że liczby te zależą nie tylko od konkretnej diody lub tranzystora, ale także od temperatury, przy wzroście o 1 stopień spadające napięcie przednie o około 2 miliwolty. Ten parametr nazywa się współczynnikiem temperaturowym napięcia.

Rycina 4

Rycina 5

Jeśli po tym sprawdzeniu sondy multimetru zostaną podłączone w odwrotnej polaryzacji, wówczas jednostka w najwyższej kolejności zostanie wyświetlona na wskaźniku urządzenia. Takie wyniki będą, jeśli dioda działa. To cała technika testowania półprzewodników: w kierunku do przodu rezystancja jest znikoma, a w przeciwnym kierunku prawie nieskończona.

Jeśli dioda jest „zepsuta” (anoda i katoda są zwarte), najprawdopodobniej usłyszysz sygnał dźwiękowy w obu kierunkach. W przypadku, gdy dioda jest „otwarta”, bez względu na to, jak zmienisz biegunowość podłączenia sond, zapali się wskaźnik.

Test tranzystora

W przeciwieństwie do diod, tranzystory mają dwa złącza P-N oraz struktury P-N-P i N-P-N, przy czym te ostatnie są znacznie częstsze. Pod względem testowania za pomocą multimetru tranzystor można traktować jako dwie diody połączone szeregowo, jak pokazano na rysunku 6. Dlatego testowanie tranzystorów sprowadza się do „dzwonienia” połączeń podstawa - kolektor i podstawa - emiter w kierunku do przodu i do tyłu.

Dlatego wszystko, co zostało powiedziane nieco wyżej o teście diodowym, jest również całkowicie prawdziwe w badaniu przejść tranzystorowych. Nawet odczyty multimetru będą takie same jak dla diody.

Rycina 6

Ryc. 7 pokazuje biegunowość włączania urządzenia w kierunku do przodu w celu „dzwonienia” tranzystora typu baza-emiter struktury N-P-N: dodatnia sonda multimetru jest podłączona do podstawy terminala. Aby zmierzyć podstawę przejściową - kolektor, ujemny zacisk urządzenia należy podłączyć do wyjścia kolektora. W tym przypadku liczbę na tablicy wyników uzyskano, gdy wybrano emiter od podstawy do podstawy tranzystora KT3102A.

Rycina 7

Jeśli tranzystor okaże się strukturą P-N-P, wówczas sondę ujemną (czarną) urządzenia należy podłączyć do podstawy tranzystora.

Po drodze powinieneś „zadzwonić” sekcją kolektor-emiter. Działający tranzystor ma prawie nieskończoną oporność, która symbolizuje jednostkę w najwyższej kategorii wskaźnika.

Czasami zdarza się, że przejście kolektor-emiter jest zerwane, o czym świadczy dźwięk multimetru, chociaż przejścia baza-emiter i baza-kolektor „dzwonią” jak normalnie!

Sprawdzanie tranzystorów za pomocą avometru

Jest on wytwarzany w taki sam sposób, jak w przypadku multimetru cyfrowego, ale nie należy zapominać, że polaryzacja w trybie omomierza jest przeciwna do polaryzacji w trybie pomiaru stałego napięcia. Aby nie zapomnieć o tym podczas procesu pomiaru, czerwona sonda urządzenia powinna znajdować się w gnieździe ze znakiem „-”, jak pokazano na rysunku 2.

Avometry, w przeciwieństwie do multimetrów cyfrowych, nie mają trybu „dzwonienia” półprzewodników, dlatego ich odczyty różnią się znacznie w zależności od konkretnego modelu. Tutaj musisz już polegać na własnym doświadczeniu zdobytym podczas pracy z urządzeniem. Rycina 8 pokazuje wyniki pomiaru przy użyciu testera TL4-M.

Rycina 8

Rysunek pokazuje, że pomiary są wykonywane na granicy * 1Ω. W takim przypadku lepiej skupić się na odczytach nie na skali do pomiaru oporu, ale na górnej jednolitej skali. Można zauważyć, że strzałka znajduje się w obszarze rysunku 4. Jeśli pomiary zostaną wykonane na granicy * 1000Ω, wówczas strzałka będzie znajdować się między liczbami 8 i 9.

W porównaniu z multimetrem cyfrowym, avometr pozwala dokładniej określić rezystancję sekcji emitera bazy, jeśli sekcja ta jest bocznikowana przez rezystor o niskiej rezystancji (R2_32), jak pokazano na rysunku 9. Jest to fragment obwodu stopnia wyjściowego wzmacniacza ALTO.

Rycina 9

Wszystkie próby pomiaru rezystancji sekcji podstawy - emitera za pomocą multimetru prowadzą do dźwięku głośnika (zwarcie), ponieważ rezystancja 22 Ω jest odbierana przez multimetr jako zwarcie. Tester analogowy na granicy pomiaru * 1Ω wykazuje pewną różnicę podczas pomiaru złącza baza-emiter w przeciwnym kierunku.

Kolejny przyjemny niuans podczas używania testera wskaźnikowego można znaleźć, jeśli pomiary są wykonywane na granicy * 1000Ω. Podczas podłączania sond, oczywiście, obserwując polaryzację (dla tranzystora struktury N-P-N, dodatnie wyjście urządzenia na kolektorze, minus na emiterze), strzałka urządzenia się nie porusza, pozostając w nieskończoności na znaku skali.

Jeśli teraz rozetniesz palec wskazujący, jakby chciał sprawdzić ogrzewanie żelazka, i zamkniesz wnioski palcem podstawy i kolektora, wtedy strzałka urządzenia poruszy się, wskazując spadek rezystancji sekcji emiter-kolektor (tranzystor lekko się otworzy). W niektórych przypadkach ta technika pozwala sprawdzić tranzystor bez odparowywania go z obwodu.

Ta metoda jest najbardziej skuteczna podczas sprawdzania tranzystorów kompozytowych, na przykład CT 972, CT973 itp. Nie powinniśmy po prostu zapominać, że tranzystory kompozytowe często mają diody ochronne połączone równolegle ze złączem kolektor-emiter i odwrotnie. Jeśli tranzystor konstrukcji to N-P-N, wówczas katoda diody ochronnej jest podłączona do jej kolektora. Obciążenie indukcyjne, na przykład uzwojenia przekaźnika, można podłączyć do takich tranzystorów. Wewnętrzna struktura tranzystora kompozytowego pokazano na rysunku 10.

Rycina 10

Ale bardziej wiarygodne wyniki dotyczące stanu tranzystora można uzyskać za pomocą specjalnej sondy do testowania tranzystorów, o której można zobaczyć tutaj: Sonda testowa tranzystora.

Boris Aladyshkin